Nginx mi LiteSpeed mi? WooCommerce’de HTTP/3, Tam Sayfa Önbellek ve Kaynak Kullanımı Nasıl Dengelenir?

Bugün Ofiste Yaşananlar: Bir WooCommerce Hikâyesiyle Başlayalım

Hiç kampanya sabahı siteye girip dağ gibi bekleyen siparişleri görünce içinden “ne güzel, ama sunucu buna hazır mı” diye geçirdin mi? Ben geçen hafta tam olarak bunu yaşadım. Bir müşterinin WooCommerce mağazası, akşam saatlerinde küçük bir story ile başlayan bir indirimde bir anda trafikle doldu. Nginx ile kurulmuş, iyi niyetle yapılmış yüzlerce küçük ayar, o bir saat içinde sırayla sınandı. Ve düşün, bütün gözler “HTTP/3’ü açalım mı? Tam sayfa önbellek riskli mi? Kaynaklar patlar mı?” sorularına çevrildi.

O an şunu hissettim: Bu iş, sadece “hangi web sunucusu daha hızlı” meselesi değil. WooCommerce, doğası gereği anlık yaşayan bir canlı gibi. Sepetteki ürün, kupon, stok, varyasyonlar… Her şey her saniye değişebilir. Tam da bu yüzden bugün, Nginx mi LiteSpeed mi sorusunu; HTTP/3, tam sayfa önbellek ve kaynak kullanımı ekseninde, samimi örneklerle ele almak istiyorum. Mesela şöyle düşünün: Aynı ürünü iki farklı kargo şirketiyle gönderiyorsunuz; ikisinin de yolu var ama paketinizin kırılmadan, hızla ve pürüzsüzce ulaşması için paketlemeyi, rotayı ve yoğunluk saatlerini de doğru anlamak lazım. Bu yazıda, tam olarak bu yolculuğu konuşacağız.

WooCommerce Neden “Özel İlgi” İster? HTTP/3 Bu Masada Nasıl Bir Rol Oynar?

Dinamik İçerik, Kayan Kum Gibidir

WooCommerce, sayfayı her ziyaretçiye aynı servis etmeyi pek sevmez. Sepetteki toplam, stok uyarısı, kullanıcıya özel fiyat, kargo seçeneği… Bunlar her kullanıcıda farklı olabilir. Bu gerçek, tam sayfa önbelleği tek tuşla açıp “oh be, hızlandık” demeyi zorlaştırır. Ama zor diye imkânsız değil. Doğru ayrıştırma, doğru koşullar ve doğru istisnalarla, dinamik sitelerde de tatlı bir denge kuruluyor.

HTTP/3: Üstümüzdeki Trafiği Akıllıca Aşan Bir Yol

HTTP/3’ü, telefonunuz çekmezken bir arkadaşınızın Wi‑Fi’sine tak diye bağlanmak gibi hayal edin. Bağlantıyı kurmak daha çevik, bekleme süresi daha sabırlı, paketler yolda takılsa bile diğerlerini geciktirmiyor. Özellikle mobil kullanıcılar ve kalabalık saatlerde 4G/5G üzerinden gelen ziyaretçiler için, ilk tepki süresini ve sayfa akışını fark edilir biçimde yumuşatabiliyor. Yerel ağda ya da kusursuz bağlantıda mucize beklemeyin; asıl fark, hayatta da en çok lazım olduğu yerde ortaya çıkıyor.

Nginx tarafında HTTP/3, artık olgunlaşan bir seçenek. NGINX HTTP/3 modülü, doğru kurulumla devreye alınabiliyor. LiteSpeed cephesinde ise HTTP/3 biraz daha erken benimsenmiş bir vatandaş gibi. Kurulumdan çok, etkin kullanım ve ekosistem önemli: Sertifika, TLS ayarları, CDN ve tarayıcı davranışı bir araya geldiğinde, akışın “pütürsüzlüğü” ortaya çıkıyor. Unutmayın, HTTP/3 tek başına hız sihirbazı değil; ama mobil ve kalabalık ağ koşullarında fark yaratma potansiyeli yüksek.

Tam Sayfa Önbellek: WooCommerce’de Nazar Boncuğu Gibi Taşınması Gereken Bir Güç

LiteSpeed + LSCache: ESI ile Kullanıcıya Özel Parçalar

LiteSpeed’in en sevdiğim yanı, WordPress/WooCommerce ile iyi geçinmesi. LiteSpeed Cache for WordPress belgelerinde göreceğiniz üzere, ESI (Edge Side Includes) ile “sayfanın çoğunu önbellekten ver, sepetteki küçük alanı kullanıcıya göre tazele” gibi zarif numaralar mümkün oluyor. Bu ne demek? Katalog sayfaları, kategori listeleri, hatta birçok ürün detayı, zekice bir politikayla önbellekten akarken; sepet, giriş yapmış kullanıcı bloğu ya da kişiselleştirme parçaları taze kalabiliyor. Sonuç: PHP çalışanlarınızın üzerindeki yük ciddi biçimde azalıyor ve trafik piki geldiğinde sistem daha sakin nefes alıyor.

Nginx + FastCGI Mikro Önbellek: İnce Ayarla Büyük Karşılık

Nginx’te iş biraz daha “el işi” gibi. FastCGI mikro önbellekleme, doğru kurallar ve çerez bazlı baypas ile WooCommerce’te gayet güzel çalışıyor. Mesela şöyle düşünün: Bir cadde var, kalabalık. Mağazanızın vitrinini herkes aynı görüyor; ama kasada herkesin fişi kişisel. Vitrini önbelleğe alıyor, kasayı taze tutuyorsunuz. “Sepette ürün var” gibi çerezlere dikkat ederek, ödeme ve hesap sayfalarını dışarıda bırakarak, mikro TTL’lerle (kısa süreli) katalog trafiğini PHP’ye uğratmadan servis etmek mümkün. Üstelik arka planda veritabanı sorgularının yükünü hafifletmek için bir nesne önbelleği (Redis gibi) eklediğinizde, kuyruğun başı daha zor doluyor.

“Bozuldu mu? Bozulmadı mı?” Kaygısını Azaltmak

Tam sayfa önbellek kurarken en çok duyduğum endişe şu: “Sepete ekledim, sayfa eski mi kaldı?” Bu endişe gerçek ve haklı. Ama çözümü var. Önbelleğin sürelerini, hangi sayfaların asla önbelleğe alınmayacağını ve “kullanıcıya özel” parçaların nasıl tazeleneceğini tanımladığınızda, iş güzelce akıyor. Örneğin, arka planda güncellenirken kullanıcının bayat içeriği görmeye devam etmesi ve hatada bile bir yedek sayfa sunabilmek, trafikte çukura düşmemeyi sağlıyor. Bu yaklaşımın mantığını daha detaylı anlatan yazımız olan stale-while-revalidate ve stale-if-error hayat kurtarır içeriğini okursanız, zihninizde bir anda boşluklar doluyor.

HTTP/3’ün Gerçek Hayattaki Etkisi: Mobilde Nefes, CDN’de Uyum

Mesela Şöyle Düşünün

Üç şeritli bir yolda gidiyorsunuz. Geleneksel bağlantılar bazen bir şeritte tıkanınca tüm trafik yavaşlıyor gibi hissedilir. HTTP/3’ün kullandığı yaklaşım, diğer şeritlerde akışı sürdürmeye daha hevesli. Bu, özellikle sayfada bir sürü küçük dosya olduğunda, birtakım istekler gecikse bile genel deneyimin daha yumuşak kalmasını sağlıyor. WooCommerce temaları genellikle zengin; küçük görseller, ikonlar, minik istekler derken, “ufak tefek gecikmelerin toplamı” dediğimiz şey kullanıcıda ağırlığa dönüşüyor.

CDN ve Uçta Yaşayan İçerik

HTTP/3’ün tadı, çoğu zaman bir CDN ile birleşince çıkıyor. Sunucunuzu koruyan, içerikleri kenarlarda biriktiren bir ağ, indirim saatlerinde size bariz bir nefes kazandırıyor. Sunucu tarafında Nginx veya LiteSpeed kullanmanız fark etmeksizin, uç noktalardaki davranış belirleyici oluyor. Bu yüzden HTTP/3 desteğini sadece “aç/kapat” gibi düşünmeyin; sertifika zinciri, TLS tercihleriniz ve CDN yapılandırmanızla birlikte ele alın. HTTP/3 hakkında daha derine dalmak isterseniz, HTTP/3’ün gerçek hayattaki etkileri üzerine yazılanları okumak, ufuk açıcı olabilir.

Kaynak Kullanımı: CPU, RAM, PHP Çalışanları ve O Meşhur “Kuyruk”

LiteSpeed’in Hissi ve LSAPI’nin Rahatlığı

LiteSpeed’i WooCommerce ile kullandığım projelerde şunu sık hissediyorum: Tam sayfa önbellek ile LSAPI uyumu, PHP çalışanlarını gereksiz yormuyor. Katalog sayfaları önbellekten akarken, sepet veya giriş yapmış kullanıcının alanları taze kalıyor. Bu da CPU’nun “aynı şeyleri yüz kez hesaplıyorum” sızlanmasını azaltıyor. LSCache eklentisinin panelinden doğru politikayı kurduğunuzda, grafiklerdeki dalgalanmalar daha öngörülebilir hale geliyor.

Nginx’in Esnekliği ve FPM’in Denge Oyunu

Nginx tarafında ise en büyük artı, esneklik. Mikro önbellek, zeki geçersizleştirme ve iyi ayarlanmış bir PHP-FPM havuzu ile aynı ferahlığı sağlamak mümkün. Evet, biraz daha çok “ayar” kokuyor; ama karşılığında çok ince çözümler çıkarabiliyorsunuz. Mesela belirli filtre kombinasyonlarında stok sinyalleri daha hızlı gelsin, belirli kampanya parametreleri önbelleği baypas etsin… Hepsini iş kuralına döküp, trafik anında “ha, bu kural devreye girdi” diye hissediyorsunuz. Bazen bir iki baş belası botu dışarıda bırakmak bile bütün tabloyu düzeltiveriyor.

Gerçek Bir Akşam: İndirim, Ter ve Mutlu Son

O kampanya akşamı ne yaptık biliyor musunuz? Önce kuyrukları izledik. Nereye birikiyor, PHP işçileri nerede bekliyor, veritabanı nedir derdi… Sonra en yoğun slug’larda mikro önbellek penceresini açtık, “sepette ürün var” çerezini gören istekleri taze akışa yönlendirdik. Bazı statik varlıkların süresini uzattık, gereksiz sorguları Redis’te sakladık, bazı pahalı sorguları rahatlatmak için küçük bir cache key ayarı yaptık. Ve HTTP/3’ü, özellikle mobil kullanıcılar için açtığımızda, “ilk dokunuş” hissi yumuşadı. Üç saat sonra herkesin omuzları düştü; iyi anlamda. Trafik dinince önbellek kurallarını “sakin moda” aldık. Hiçbir şey büyülü değildi, ama her şey yerli yerindeydi.

Nginx mi LiteSpeed mi? Cevap Senaryonun İçinde

Eklenti Ekosistemi, Yönetim Alışkanlıkları ve Bütçe

LiteSpeed, WordPress/WooCommerce evreninde “vakit kazandıran” bir his yaratıyor. ESI desteği, önbellek eklentisinin olgunluğu ve HTTP/3 ile uyumu sayesinde, doğru yapılandırmayla hızlıca sonuca varıyorsunuz. Nginx ise daha çok “kendi mutfağını kurmayı” sevenlere göz kırpıyor. Container’lı bir mimari, özel yönlendirmeler, belirgin edge kurallarıyla uğraşmayı seviyorsanız, Nginx elinizde şekil alıyor. Yapılandırma emek istiyor; ama bazen işin doğası tam da bu emeği gerektiriyor.

Takımın Konfor Alanı ve Operasyonun Gerçeği

Şunu dürüstçe söyleyeyim: Ekipteki herkesin aşina olduğu yolda yürümek, çoğu zaman en hızlı yoldur. “Biz cPanel kullanıyoruz, LiteSpeed ile LSCache’e alıştık” diyorsanız, devam edin. “Biz Kubernetes’te Nginx Ingress ile yaşıyoruz, servisleri tek tek yönetmeyi seviyoruz” diyorsanız, yine devam edin. Bu işte doğru cevap, çoğu zaman “kim neyi daha iyi işletiyor” sorusunda saklı. Önemli olan, ölçüm yapıp izlemek: TTFB, isabet oranı, başarısız istekler, PHP bekleme süreleri… Çizgiler size konuşur.

HTTP/3’ü Açmak Yetmez; Doğru Yerlerde Parlatın

HTTP/3, özellikle mobil ve zayıf ağda fark yaratır; ama kötü resimleri, ağır sorguları ya da yanlış kurgulanmış önbelleği örtmez. Görsel optimizasyonu, kritik CSS, gecikmeli yükleme gibi küçük dokunuşlar; sunucu tarafında ise akıllı önbellek politikaları, yedekli stratejiler ve hataya dayanıklı servis yaklaşımı birleştiğinde tablo güzelleşir. Nginx cephesinde HTTP/3 kurulumuna başlamadan önce, NGINX HTTP/3 modül notlarına göz atmak işinizi kolaylaştırır. LiteSpeed tarafını merak ederseniz, LiteSpeed’in HTTP/3 sayfası kısa ve net bir özet sunar.

Pratik Yol Haritası: Küçük Adımlarla Büyük Ferahlık

Ölç, Gözlemle, Sadeleştir

İlk adım olarak, en çok trafik alan sayfaları bulun. Kategori, ana ürün ve kampanya sayfaları genelde başı çeker. Bu sayfalarda tam sayfa önbellek için uygun çerçeveyi kurun; kullanıcının kişisel alanlarını (sepet gibi) saf dışı bırakın. Sepet, ödeme ve hesap alanlarını mutlaka taze tutun. Nginx’te mikro önbellek pencerelerini kısa ve akılcı açın; LiteSpeed’de ESI ile küçük parçaları canlı bırakın. Yavaş sorguları bir kenara yazın, nesne önbelleğine taşıyın. Ve en önemlisi, değişiklik yaptığınızda etkisini ölçün.

Kaynakları Anlamayı Kolaylaştırın

CPU grafiği yükseliyorsa her zaman “sunucu yetmiyor” anlamına gelmez. Bazen bir eklenti gereksiz döngüye giriyordur, bazen arama motoru botları aynı sayfayı defalarca didikliyordur. PHP çalışan sayısını artırmak, eğer kuyruğun nedeni veritabanı ise işe yaramayabilir. Sorunu doğru yerde çözmek, yeni kaynak eklemekten daha ucuz ve daha kalıcıdır. Bu yolculukta PHP sürümü, OPcache davranışı ve FPM havuz ayarları da fark yaratır; eğer burada desteğe ihtiyacınız varsa, PHP 8.x yükseltme kontrol listesi yazımız tatlı bir rehber olur.

CDN, Güvenlik ve Edge Mantığı

CDN’i sadece hız için değil, istikrar için de düşünün. Kenarda içerik, ortada yalın bir sunucu, arkada sağlam bir veritabanı… Bu üçü uyumlu olduğunda, kampanya anlarında kıvamı tutturmak kolaylaşıyor. HTTP/3, CDN ile birleştiğinde üzerinizdeki baskıyı hafifletir. Edge tarafında gereksiz yönlendirmeleri azaltmak, görselleri optimize etmek ve tarayıcı önbelleğini akıllıca kullanmak; çoğu zaman “sunucu yükselt” demekten daha etkili olur.

Kapanış: Karar Bir Seferlik Değil, Yaşayan Bir Süreç

Bu kadar sözün özünü şöyle bağlayayım: Nginx mi LiteSpeed mi sorusunun tek bir doğru cevabı yok, ama doğru bir yaklaşımı var. WooCommerce gibi yaşayan, nefes alan bir mağazada, HTTP/3 hızın hissini, tam sayfa önbellek sunucunun direncini, sağlıklı kaynak kullanımı da huzurunuzu belirliyor. Mesela LiteSpeed’i tercih ettiğinizde, LSCache ve ESI ile hızlıca verim almaya daha yakın hissedebilirsiniz. Nginx’te ise mikro önbellek ve FPM ayarlarıyla biraz daha ter döker, ama karşılığında çok ince bir kontrol alanı elde edersiniz.

Pratik bir öneriyle bitireyim: Önce en çok yük alan sayfaları sadeleştirin, tam sayfa önbelleği dikkatle devreye alın, kişisel alanları istisna tutun. HTTP/3’ü açıp mobil deneyimi gözlemleyin, CDN’le uyumu kontrol edin. Ardından ölçüm panellerinizi izleyin; TTFB, isabet oranı, PHP kuyruğu, veritabanı gecikmesi… Buradaki çizgiler, kararınızı size fısıldar. Umarım bu yazı yolunuzu aydınlatır. Soruların olursa yorumlarda buluşuruz; bir dahaki yazıda görüşmek üzere.