cPanel ve DirectAdmin’de Çoklu PHP Sürümü Yönetimi: Her Site İçin Doğru PHP 7.x/8.x Seçimi

cPanel ve DirectAdmin’de Çoklu PHP Sürümü Kullanmanın Gerçek Önemi

Bugün neredeyse tüm ajanslar, freelancer geliştiriciler ve KOBİ’ler tek bir sunucu veya reseller paketinde çok sayıda site barındırıyor. Bir tarafta 5 yıl önce yapılmış ama hâlâ para kazandıran bir kurumsal site, diğer tarafta PHP 8.2 isteyen yepyeni bir SaaS projesi veya performans kritik bir WooCommerce mağazası… Hepsi aynı panelde, aynı kullanıcı altında yaşayabiliyor.

Bu noktada cPanel ve DirectAdmin’de çoklu PHP sürümü yönetimi, hayat kurtaran bir özellik hâline geliyor. Her siteyi PHP 7.4’te tutmak güvenlik açısından riskli, herkesi bir gecede PHP 8.2’ye taşımak ise uyumsuz eklentiler yüzünden ciddi arızalara yol açabiliyor. İdeal senaryo; her domain, hatta gerekiyorsa her alt alan adı için, projeye en uygun PHP 7.x/8.x sürümünü seçebilmek.

Bu yazıda DCHost olarak, cPanel ve DirectAdmin’de çoklu PHP sürümü nasıl çalışır, hangi projeye hangi PHP sürümü mantıklıdır, yükseltirken neleri test etmelisiniz ve geri dönüş planını nasıl kurarsınız; hepsini operasyonel bakış açısıyla adım adım anlatacağız. Özellikle çoklu müşteri yöneten ajanslar ve aynı sunucuda hem eski hem yeni projeleri taşıyan ekipler için pratik bir rehber olacak.

PHP 7.x vs 8.x: Sürüm Seçiminden Önce Temel Fotoğraf

cPanel veya DirectAdmin’de hangi siteye hangi sürümü vereceğimizi konuşmadan önce, kabaca PHP 7.x ve 8.x dünyasını netleştirelim.

PHP 7.x tarafı genellikle şunlar için karşımıza çıkıyor:

• Eski kod tabanı olan projeler (özelleştirilmiş CMS’ler, yıllanmış kurumsal siteler)
• Yazarı artık güncelleme yayınlamayan temalar ve eklentiler
• 3. parti entegrasyonları güncellenmemiş uygulamalar

PHP 8.x tarafı ise performans ve modern dil özellikleriyle öne çıkıyor:

• Yeni geliştirdiğiniz Laravel, Symfony, modern WordPress projeleri
• Daha yüksek performans (özellikle PHP 8.1 ve üzeri)
• JIT, tip ipuçları, gelişmiş hata mesajları gibi geliştirici deneyimini iyileştiren yenilikler

Ancak en kritik nokta şu: PHP çekirdeği güncellense bile, eklenti ve tema ekosistemi her zaman aynı hızda güncellenmiyor. Özellikle WooCommerce, özel yazılmış entegrasyonlar ve eski kütüphanelerde geriye uyumluluk sorunları sık görülüyor. Bu yüzden sürüm seçimini sadece “en güncel hangisi” diye değil, uyumluluk + güvenlik + performans üçgeni içinde değerlendirmek gerekiyor.

PHP 8.x’e geçişte dikkat edilmesi gerekenler için detaylı teknik listemizi PHP 8.x yükseltme kontrol listesi rehberimizde ayrıca anlattık; bu yazıda daha çok panel ve sürüm stratejisine odaklanacağız.

cPanel’de Çoklu PHP Sürümü Mantığı

cPanel tarafında çoklu PHP sürümü genellikle WHM üzerinden yönetilen bir altyapıya dayanır. DCHost altyapısında bu yapı önceden hazırlanmış olarak gelir; kullanıcı tarafında yalnızca doğru domain için doğru sürümü seçmeniz yeterlidir.

cPanel’de MultiPHP ve PHP-FPM Altyapısı

Sunucu seviyesinde şu bileşenler devrededir (bunları genelde DCHost ekibi yönetir):

• MultiPHP Manager (WHM): Sunucuya hangi PHP sürümlerinin kurulacağını belirler (örn. 7.4, 8.0, 8.1, 8.2).
• PHP handler seçimi: Apache mod_php, CGI, suPHP yerine günümüzde çoğunlukla PHP-FPM veya LiteSpeed kullanılır. Bu, hem performans hem de izolasyon açısından önemlidir.
• Havuz (pool) ayarları: PHP-FPM’de her hesap için ayrı havuz tanımlanabilir; yoğun siteler için havuz parametreleri özelleştirilebilir.

Bu katmanlar genelde sizin müdahale etmeniz gereken yerler değil; bunları DCHost yönetilen altyapısı sizin adınıza optimize eder. Sizin alanınız, cPanel kullanıcı arayüzünde belirli domain veya alt alanlar için PHP sürümü seçmektir.

cPanel Kullanıcı Panelinde Domain Bazlı PHP Sürümü Değiştirme

cPanel hesabınızda çoklu PHP’yi yönetmek için tipik akış şöyledir:

1. cPanel hesabınıza giriş yapın.
2. Arama kutusuna ‘MultiPHP’ yazın veya ‘Software/Yazılım’ bölümünde ‘MultiPHP Manager’ benzeri menüyü açın.
3. Liste gelen domain ve alt alan adlarınızı göreceksiniz.
4. PHP sürümünü değiştirmek istediğiniz domainleri işaretleyin.
5. Sağda veya altta ‘PHP Version’ açılır menüsünden örneğin ‘inherit’, ‘PHP 7.4’, ‘PHP 8.1’, ‘PHP 8.2’ seçeneklerinden birini belirleyin.
6. ‘Apply’ veya ‘Uygula’ butonuna tıklayın.

Birkaç saniye içinde seçtiğiniz sitenin tüm PHP istekleri yeni sürüm üzerinden çalışmaya başlar. Eğer altyapıda PHP-FPM kullanılıyorsa, ilgili havuz yeniden yüklenir ve değişiklik canlıya alınır.

CloudLinux kullanılan ortamlarda ‘MultiPHP Manager’ yerine ‘Select PHP Version’ arayüzü görebilirsiniz. Mantık benzerdir; sadece her hesap için varsayılan bir sürüm atanır, bazı durumlarda dizin (alt klasör) bazlı ayar da yapılabilir.

cPanel’de Klasör Bazlı PHP Sürümü Yönetimi (.htaccess)

Daha ince taneli bir kontrol istiyorsanız, aynı domain altında alt klasör bazlı farklı PHP sürümü kullanmak mümkündür. Bu, örneğin ‘/eski-uygulama’ klasöründe PHP 7.4, root dizinde PHP 8.1 çalıştırmak istediğinizde işinize yarar.

Bazı hosting konfigürasyonlarında, .htaccess içine özel bir handler direktifi ekleyerek klasör bazlı PHP sürümü seçilebilir. Örneğin (tam satırlar, sunucu kurulumuna göre değişebilir):

# Örnek, her sunucuda birebir aynı olmayabilir
AddHandler application/x-httpd-php81 .php

Bu yaklaşım her cPanel sunucusunda aynı değil; DCHost tarafında ihtiyaç olması hâlinde destek ekibimizle açacağınız ticket üzerinden sizin sunucunuzdaki doğru direktifleri birlikte netleştiriyoruz. Genel en sağlıklı yaklaşım, domain/alt alan adı bazlı sürüm seçmek, klasör bazlı ayrımı minimumda tutmaktır.

Örnek Senaryo: WordPress Sitesini cPanel Üzerinden PHP 7.4 → 8.1’e Taşımak

Gerçekçi bir senaryo üzerinden gidelim. Diyelim ki yoğun trafikli bir içerik siteniz var; hâlâ PHP 7.4’te çalışıyor ve performans tarafında sıkışmaya başladığınızı hissediyorsunuz. DCHost panelinizde çoklu PHP hazır, ama doğrudan 8.1’e geçmek sizi tedirgin ediyor.

Tavsiye ettiğimiz akış şöyle:

1. Önce yedek alın: Tam dosya + veritabanı yedeği oluşturun. Bu süreci otomatikleştirmek için 3-2-1 yedekleme stratejisi ve cPanel’de otomatik yedekler rehberimize göz atabilirsiniz.
2. Staging ortamı kurun: Aynı cPanel hesabında bir alt alan adı veya klasör altında staging kurup sitenizi klonlayın. Bunu adım adım görmek için WordPress staging ortamı rehberimiz oldukça yardımcı olacaktır.
3. Staging alanında, ilgili domain için MultiPHP Manager üzerinden PHP 8.1 seçin.
4. WordPress çekirdeği, tema ve eklentileri güncelleyin; özellikle WooCommerce ve ödeme eklentilerini titizlikle test edin.
5. Hata loglarını (error_log, cPanel ‘Errors’ menüsü) inceleyin, kritik uyarı kalmadığından emin olun.
6. Her şey yolundaysa, artık canlı domain için de PHP 8.1 sürümünü seçebilirsiniz.

Eğer Git tabanlı bir dağıtım kullanıyorsanız, staging → canlı geçişi Git ile otomatik deploy rehberimizde anlattığımız akışla birleştirerek daha kontrollü ve tekrarlanabilir hâle getirebilirsiniz.

DirectAdmin’de Çoklu PHP Sürümü Yönetimi

DirectAdmin tarafında multi-PHP mimarisi cPanel’den teknik olarak biraz farklı kurulur ama kullanıcı açısından oldukça anlaşılırdır. DCHost üzerinde DirectAdmin’li VPS veya dedicated sunucu kullanıyorsanız, arka planda CustomBuild ile birden çok PHP sürümü derlenmiş hâlde bulunur.

DirectAdmin’de Çoklu PHP Mimarisi (Kısa Teknik Bakış)

DirectAdmin genellikle şu modelle çalışır:

• Sunucu yöneticisi seviyesinde 2-4 farklı PHP sürümü tanımlanır (örn. PHP 7.4, 8.0, 8.1, 8.2).
• Handler olarak PHP-FPM tercih edilirse, her kullanıcı veya domain için ayrı havuzlar oluşturulabilir.
• Her domain, panel üzerinden dilediği sürümü seçebilir; bazı şablonlarda alt alan adı bazlı ayar da desteklenir.

cPanel ve DirectAdmin’in mimari farklarını daha derin okumak isterseniz, DirectAdmin, cPanel ve Plesk karşılaştırması rehberimiz bu kararları verirken size iyi bir çerçeve sunar.

DirectAdmin Kullanıcı Arayüzünde Domain Bazlı PHP Sürümü Seçimi

DirectAdmin’de tipik akış şu şekildedir (temaya göre menü isimleri küçük fark gösterebilir):

1. DirectAdmin hesabınıza giriş yapın.
2. İlgili kullanıcı veya domaini seçin.
3. Sol menüden veya ana ekrandan ‘Domain Setup’ ya da doğrudan ‘PHP Settings’ benzeri menüyü açın.
4. Domain listesinde, düzenlemek istediğiniz alan adını seçin.
5. Karşınıza genellikle ‘PHP Version Selector’ veya benzeri bir bölüm gelir. Burada ‘PHP 7.4’, ‘PHP 8.0’, ‘PHP 8.1’, ‘PHP 8.2’ gibi seçeneklerden birini işaretleyebilirsiniz.
6. Kaydettiğinizde, ilgili domainin tüm PHP istekleri seçtiğiniz sürüme geçer.

DirectAdmin bazı konfigürasyonlarda birincil ve ikincil PHP sürümü kavramı kullanır (örn. PHP1 = 8.1, PHP2 = 7.4). Panelde bu sürümlere karşılık gelen seçenekleri net görmek için DCHost kontrol panelinizdeki notları veya tarafımızdan gönderilen kurulum dökümanını inceleyebilirsiniz.

DirectAdmin’de Alt Alan veya Uygulama Bazlı Ayrımlar

DirectAdmin temaya göre alt alan adları için de ayrı PHP sürümü seçmenize izin verebilir. Örneğin:

• ‘www.ornek.com’ ana site: PHP 8.1
• ‘eski.ornek.com’ alt alanı: PHP 7.4

Bu, eski bir uygulamayı izole etmek ve ana siteyi çağdaş bir sürüme taşımak için idealdir. Daha da ileri senaryolarda, vhost şablonları ve PHP-FPM havuz ayarlarıyla dizin bazlı farklılıklar tanımlanabilir; ancak bu artık sistem yönetimi seviyesine girdiği için genelde DCHost teknik ekibi tarafından yapılır.

Hangi Proje İçin Hangi PHP Sürümü? Pratik Karar Rehberi

Şimdi en kritik soruya gelelim: ‘Bu kadar sürüm varken, hangi siteyi nereye koyacağım?’ DCHost’ta sahada gördüğümüz tipik senaryolar üzerinden bir karar matrisi çıkaralım.

Genel Tavsiye Çerçevesi

• Yeni projeler: Mümkün olduğunca güncel ve kararlı bir PHP 8.x sürümü (8.1 veya 8.2).
• Aktif geliştirilen projeler: Framework veya CMS’in resmi olarak desteklediği en yüksek PHP sürümü.
• Güncellemesi zor, legacy projeler: En azından güvenlik desteği olan en yüksek 7.x/8.x sürümü, mümkünse kademe kademe 8.x’e hazırlık.

Proje Türüne Göre Örnekler

Özetle; her şey yolundaysa tercihen PHP 8.1 veya 8.2’yi hedefleyin, ama uyumluluk sorunu gördüğünüz projeleri aceleyle kırmayın. Önce staging, sonra kademe kademe canlıya taşıma mantığı ile ilerleyin.

Güvenli Geçiş, Test ve Geri Dönüş Stratejisi

Çoklu PHP sürümü yönetimi, aslında bir nevi küçük ölçekli “sürüm orkestrasyonu” işi. Sadece panelden sürüm seçmek değil, test – geçiş – geri dönüş üçlüsünü planlamak gerekiyor.

1. Testi Her Zaman Staging Ortamında Yapın

Canlı site üzerinde doğrudan PHP sürümü değiştirmek, özellikle e-ticaret sitelerinde ciddi risk. Bunun yerine:

• Aynı hesabın içinde staging alt alan adı açın.
• Dosyaları ve veritabanını staging’e klonlayın.
• Staging’in PHP sürümünü yükseltip tüm kritik akışları test edin (login, sepet, ödeme, iletişim formları vs.).

Bu süreci WordPress özelinde adım adım görmek için, yukarıda link verdiğimiz WordPress staging rehberi oldukça pratik bir yol haritası sunuyor.

2. Yedek ve Log Disiplini

Her PHP yükseltmesinden önce mutlaka:

• Dosya + veritabanı yedeği alın (otomatik 3-2-1 stratejisini mümkünse zorunlu kabul edin).
• Hata loglarının nerede tutulduğunu bilin (cPanel ‘Errors’, ‘Metrics’, error_log dosyaları, DirectAdmin log dizinleri).
• Yükseltme sonrası ilk 24-48 saati yakından izleyin.

DCHost altyapısında yedekleme ve geri dönüş senaryolarını kurarken, 3-2-1 yedekleme stratejisi rehberimizde anlattığımız prensipleri doğrudan uygulayabilirsiniz.

3. Hız ve Kaynak Kullanımını İzleyin

PHP 8.x’e geçiş çoğu zaman daha az CPU kullanımı ve daha hızlı tepki süresi getirir; ama yanlış yapılandırılmış bir eklenti veya sorgu, tam tersine sebep olabilir. Bu yüzden:

• cPanel’de ‘Resource Usage’ ekranını, DirectAdmin’de ise benzer istatistik panellerini düzenli kontrol edin.
• Yükseltme öncesi ve sonrası yük testi veya en azından basit hız ölçümleri (ör. TTFB) yapın.
• Gerektiğinde PHP-FPM havuz ayarları için DCHost desteğine danışın.

DCHost Altyapısında cPanel ve DirectAdmin ile Rahat Çoklu PHP Yönetimi

DCHost olarak hem cPanel hem DirectAdmin tarafında, çoklu PHP sürümü kullanımını varsayılan kabul ediyoruz. Yeni bir paylaşılmış hosting, reseller, VPS veya dedicated sunucu kurulumunda, güncel ve güvenli PHP 7.x/8.x kombinasyonunu baştan yapılandırıyor, sizin tarafta yalnızca “hangi domain hangi sürümde çalışsın” sorusunu bırakıyoruz.

Eğer projelerinizde modern PHP özelliklerini daha agresif kullanmak istiyorsanız; örneğin Laravel tabanlı mikroservisler, yüksek trafikli WooCommerce mağazaları veya SaaS panelleri, hem PHP sürümü hem de PHP-FPM/OPcache ayarları tarafında daha ince ayarlara ihtiyaç duyabilirsiniz. Bu tip senaryolarda, PHP 8.x yükseltme kontrol listemizi mimari tasarım dokümanınızın bir parçası gibi kullanmanızı öneririz.

Hangi kontrol panelinin sizin için daha uygun olduğuna henüz karar vermediyseniz, DirectAdmin ve cPanel karşılaştırma rehberimiz ile başlayabilir, ardından ihtiyaçlarınıza göre DCHost ekibiyle birlikte doğru panel + doğru PHP sürüm mimarisini kurgulayabilirsiniz.

Sonuç olarak: Aynı sunucuda hem eski hem yeni projeleri sorunsuz yaşatmak, artık tamamen mümkün. Doğru kurgulanmış bir DCHost altyapısı, cPanel veya DirectAdmin ile çoklu PHP sürümü yönetimini sizin için günlük bir rutin hâline getirir; kritik olan, her sürüm değişikliğini profesyonelce planlamak, test etmek ve gerektiğinde geri dönüşü dakikalar içinde yapabilecek bir yedek ve otomasyon disiplinine sahip olmaktır.