Alan Adı Yaşam Döngüsü ve Düşen Domain Yakalama Rehberi

Alan Adı Yaşam Döngüsü Neden Bu Kadar Kritik?

Bir alan adı, projenizin dijital tapusu gibidir. Web siteniz kapanabilir, sunucu değiştirebilirsiniz, yazılımı tamamen yenileyebilirsiniz; ama alan adınızı kaybettiğiniz anda oyunun kuralları değişir. SEO, marka algısı, e-posta adresleriniz, hatta sözleşmelerinizde yazan internet adresi bile bu küçük metin parçasına bağlıdır. Buna rağmen pek çok kullanıcı, alan adlarının yaşam döngüsünü, grace ve redemption sürelerinin tam olarak ne anlama geldiğini veya bir domain düştüğünde nasıl yakalanabileceğini bilmeden ilerliyor.

Bu yazıda DCHost ekibi olarak, alan adlarının teknik yaşam döngüsünü uçtan uca ele alacağız: kayıt, yenileme, süre dolması, grace period, redemption period, pending delete ve son olarak düşen domain yakalama (drop catching ve backorder) stratejileri. Gerçek senaryolar, pratik ipuçları ve risklere karşı korunma yöntemleriyle ilerleyeceğiz. Eğer hâlihazırda bir alan portföyünüz varsa veya rakiplerinizin bıraktığı domainleri stratejik olarak almak istiyorsanız, bu rehber size uzun vadede ciddi avantaj sağlayacak.

Ayrıca yazı boyunca, DCHost altyapısında sıkça karşılaştığımız durumları da örnekleyerek anlatacağız. Böylece sadece teorik bilgiyi değil, pratikte hangi adımı ne zaman atmanız gerektiğini de netleştirmiş olacağız.

Alan Adı Yaşam Döngüsü Temelleri

Alan adı yaşam döngüsü, ICANN ve ilgili kayıt otoriteleri (registry) tarafından tanımlanan, belli aşamalardan oluşan bir süreçtir. TLD’ye (.com, .net, .org, ülke uzantıları vb.) göre küçük farklılıklar olsa da genel model benzerdir. Bu modeli iyi anlamak, hem kendi alan adınızı kaybetmemeniz hem de düşen domainleri doğru zamanda yakalamanız için şarttır.

Genel akış çoğu gTLD için şu şekildedir:

• Available (Müsait): Henüz kimse tarafından kayıt edilmemiş domain.
• Registered / Active (Kayıtlı / Aktif): Belirli bir süre (genelde 1–10 yıl) için kayıt altında.
• Expired (Süresi Dolmuş): Yenileme tarihi geçmiş, ama tamamen silinmemiş domain.
• Auto-Renew Grace Period: Yenilemenin geciktiği, ama hâlâ kurtarılabildiği ilk dönem.
• Redemption Grace Period (RGP): Kayıt operatörünün domaini silinmek üzere işaretlediği, ek ücretle kurtarılabilen dönem.
• Pending Delete: Kurtarmanın mümkün olmadığı, domainin silinmeyi beklediği son aşama.
• Drop (Düşme): Domain registry’den tamamen silinir ve yeniden Available (müsait) hale gelir.

Bu aşamaların her biri, hem alan adını hâlihazırda elinde bulunduran kişi için hem de o domaini yakalamak isteyenler için farklı anlamlar taşır. Şimdi bu aşamaları tek tek açalım.

Kayıt ve Aktif Dönem: En Rahat Olduğunuz Ama En Çok Unutulan Aşama

Çoğu kullanıcı, alan adını kaydettikten sonra yıllarca aktif dönemde kaldığını görür ve “nasıl olsa uzar” diye düşünür. Oysa asıl risk, tam da bu rahatlık döneminde başlar. Proje büyür, iş yoğunluğu artar, fatura maili eski bir e-posta adresine gitmiştir… Ve bir bakmışsınız, domain yenilenmemiş.

DCHost tarafında sıkça gördüğümüz senaryolardan biri, teknik ekiple pazarlama ekibinin farklı e-posta adresleri kullanması nedeniyle yenileme hatırlatmalarının gözden kaçmasıdır. Bu yüzden:

• Alan adlarınızı kayıt ederken kurumsal bir e-posta adresi kullanın.
• Yenileme bildirimlerinin gittiği adresi mutlaka birden fazla kişi takip etsin.
• Önemli projelerde alan adını mümkünse 2–3 yıl birden kayıt edin.

Alan adlarının sadece süresini değil, DNS yapılandırmasını da düzenli kontrol etmek önemli. DNS kayıtları A’dan Z’ye anlattığımız rehberde sık yapılan hataları ve bunların etkilerini detaylı şekilde işlemiştik. Domaininiz aktif dönemdeyken bu kontrolleri yapmanız, olası bir taşınma veya düşme sürecinde işinizi kolaylaştırır.

Expired ve Grace Period: Panik Yok Ama Zaman İşliyor

Yenileme tarihini kaçırdığınız anda alan adınız Expired durumuna düşer. Bu, domaininizin hemen tamamen silineceği anlamına gelmez; ancak hizmetlerde aksama başlayabilir:

• Web siteniz erişilemez hale gelebilir.
• E-posta adresleriniz ([email protected] vb.) çalışmayı durdurabilir.
• DNS kayıtlarınız registrar tarafından geçici olarak değiştirilebilir.

Bu sürecin hemen ardından çoğu TLD için Auto-Renew Grace Period başlar. Bu dönem genellikle birkaç gün ile 30 gün arasında değişebilir. Bu süre zarfında:

• Genelde normal yenileme ücreti ile domaini geri alabilirsiniz.
• Bazı kayıt operatörleri kısıtlı da olsa web ve e-posta trafiğini çalışır tutabilir.
• Domain henüz piyasaya “düşen domain” olarak çıkmamıştır, yani başkası normal kayıtla alamaz.

Bu aşamada yapılacak en mantıklı şey, panik yapmadan ama mümkün olan en kısa sürede yenilemeyi tamamlamaktır. Detaylı senaryoları ve farklı uzantıların davranışlarını, DCHost blogda yayımladığımız alan adı süresi dolduğunda ne olacağını anlattığımız rehberde adım adım açıklamıştık.

Redemption Period: Kurtarmak Mümkün Ama Pahalı

Grace period içinde yenileme yapılmazsa çoğu gTLD, alan adını Redemption Grace Period (RGP) denilen aşamaya taşır. Bu dönem tipik olarak 30 gün civarındadır (uzantıya göre değişebilir). Teknik olarak domain, registry tarafında silinmek üzere işaretlenmiştir; ancak kayıt sahibi hâlâ ek bir bedel ödeyerek alan adını geri alabilir.

Redemption döneminin temel özellikleri:

• Domain, WHOIS üzerinde genellikle redemptionPeriod statüsüyle görünür.
• Normal yenileme ücretine ek olarak kurtarma ücreti (restore fee) alınır.
• Web sitesi ve e-posta büyük ihtimalle çalışmıyordur.
• Backorder ve drop catching servisleri bu aşamadan itibaren domaini takibe alır.

Gerçek hayatta sık gördüğümüz tablo şu: Kullanıcı, özellikle SEO değeri olan bir alan adını yıllarca kullanmış, güçlü backlink’ler biriktirmiştir. Yenilemeyi unutur, domain redemption’a düşer ve bir anda kurtarma için ödenmesi gereken bedelin birkaç katına çıktığını görür. Bu noktada yapılacak kritik maliyet analizi şudur:

• Alan adının marka ve hukuki değeri nedir?
• SEO gücü ve backlink profili kurtarma ücretini haklı çıkarıyor mu?
• Alternatif bir domain ile yeniden marka konumlandırması yapılabilir mi?

Eğer alan adınız markanızla birebir eşleşiyorsa, çoğu durumda redemption ücretini ödemek kısa vadede pahalı görünse de uzun vadede en mantıklı seçenektir.

Pending Delete: Artık Geri Dönüş Yok, Sayaç Geri Sayıyor

Redemption süresi boyunca da yenileme veya kurtarma işlemi yapılmazsa domain Pending Delete aşamasına geçer. Bu nokta kritik, çünkü artık:

• Alan adını eski sahibi bile kurtaramaz.
• Backorder ve drop catching sistemleri kesin olarak harekete geçer.
• Bu aşama genellikle 5–7 gün sürer (özellikle .com / .net gibi klasik gTLD’lerde 5 gün olarak bilinir).

Pending Delete sürecinde domain, registry üzerinde silinmeyi bekleyen durumda tutulur. Tam bu aşamada, düşen domain peşinde olan kişi ve kurumlar için asıl yarış başlar. Çünkü alan adı, sürenin sonunda belirli bir saniyede tamamen drop olur; yani tekrar “Available” statüsüne gelir. Ancak pratikte bu saniyede, onlarca hatta yüzlerce farklı sistem o domain için kayıt isteği gönderebilir.

Bu noktada devreye drop catching ve backorder stratejileri girer.

Düşen Domain Nedir, Neden Bu Kadar Popüler?

“Düşen domain” terimi, teknik olarak Pending Delete sürecini tamamlayıp registry’den tamamen silinen ve yeniden kayda açılan alan adlarını ifade eder. Ancak pratikte sektör jargonunda biraz daha geniş kullanılır; süresi dolmuş, redemption’a girmiş ve yakın zamanda silinmesi beklenen domainler için de “düşecek domain” denir.

Düşen domainlerin bu kadar talep görmesinin birkaç temel nedeni var:

• SEO Değeri: Güçlü backlink profiline ve otoriteye sahip eski alan adları, yeni projeler için cazip olabilir.
• Marka / İsim Değeri: Kısa, akılda kalıcı, jenerik isimler ciddi ticari değer taşır.
• Tipografi ve Yan Alanlar: Ana markanın varyasyonları (çoğul, tireli, farklı TLD’ler) korunmak istenebilir.
• Rakipten Boşalan İsimler: Bir rakibiniz bir alan adını bıraktığında, siz o trafiği ve marka algısını kısmen devralabilirsiniz.

Elbette burada dikkat edilmesi gereken pek çok risk var: spam geçmişi, manuel ceza, kötü link profili gibi. Bunlara da backorder stratejilerini anlatırken değineceğiz.

Drop Catching ve Backorder Nedir?

Drop catching, basitçe söylemek gerekirse, düşen bir domaini tam silindiği saniyede yakalayıp kayıt etmeye çalışma sürecidir. Teknik olarak, farklı registrar’lar üzerinden registry’ye eşzamanlı çok sayıda kayıt isteği gönderilerek yapılır. Registry, ilk gelen geçerli isteği kabul eder; diğerleri boşa düşer.

Backorder ise, sizin adınıza bu drop catching sürecini yöneten hizmet modelidir. Yani siz, belirli bir domain için backorder talebi oluşturursunuz; sistem:

• Domainin statüsünü ve WHOIS kayıtlarını düzenli takip eder.
• Pending Delete sürecine girdiği andan itibaren saat ve tarihi hesaplar.
• Drop anında, sizin adınıza otomatik kayıt denemesi yapar.

Burada iki önemli nokta var:

1. Backorder yakalama garantisi vermez. Sadece sizin yerinize en iyi şartlarda deneme yapar.
2. Aynı domain için birden fazla kişi farklı sistemlerde backorder verebilir. Kazanan, genellikle en iyi teknik kapasiteye ve registry ile en güçlü entegrasyona sahip olan taraftır.

DCHost perspektifinden baktığımızda, işin iki yönü var: Birincisi, kendi alan adınızı asla bu sürece düşürmemek; ikincisi, işinize kritik katkı sağlayacak düşen domainleri profesyonelce takip etmek. Şimdi bu iki tarafı ayrı ayrı ele alalım.

Kendi Alan Adınızı Asla Düşürmeme Stratejisi

Önce savunma: Elinizdeki domainleri kaybetmemek, düşen domain kovalamaktan çok daha ucuz ve daha az streslidir. DCHost tarafında müşterilerimize genellikle şu kontrol listesini öneriyoruz:

• Otomatik yenilemeyi aktif edin: Kredi kartı veya bakiye ile otomatik yenileme, unutma riskini ciddi biçimde azaltır.
• Birden fazla iletişim e-postası tanımlayın: Teknik ve idari kontaklar, farklı kişiler olsun.
• Önemli markalarda uzun süreli kayıt: 2–5 yıl arası peşin kayıt, hem WHOIS’te ciddiyet algısı yaratır hem de unutmaları önler.
• Alan adı güvenliği: Registrar Lock, 2FA, güçlü parolalar ve yetki kontrolü olmadan alan adı yönetim paneline erişim vermeyin.

Bu konuda daha derine inmek isterseniz, alan adı güvenliği rehberimizde Registrar Lock, DNSSEC, Whois gizliliği ve 2FA gibi başlıkları detaylı anlattık. Özellikle DNSSEC ve güçlü DNS yönetimi, marka ve güvenlik tarafında fark yaratıyor.

Düşen Domain Peşinde Koşmadan Önce: Strateji ve Filtreler

Offansif taraf, yani başkalarının bıraktığı alan adları kovalamak ise ayrı bir uzmanlık alanı. Ancak rastgele “güzel gözüken” her domaini almak yerine, net bir strateji kurmanız gerekir. DCHost olarak müşterilerimize genelde şu soruları sorduruyoruz:

• Bu domain marka stratejimle uyuşuyor mu?
• SEO açısından gerçekten artı değer katacak mı, yoksa risk mi taşıyor?
• Bu ismi alırsam, ilgili diğer TLD’leri de uzun vadede toplamak mantıklı mı?

Özellikle çok ülkeye açılan projelerde alan adı stratejisi karmaşıklaşabiliyor. Bu noktada, uluslararası SEO ve alan adı stratejisi rehberimizde ccTLD, gTLD, alt alan adı ve alt dizin gibi yapıların artılarını/eksilerini kapsamlı anlattık. Düşen domainleri stratejik bir planın parçası olarak görmek, tek tek güzel isimler kovalamaktan çok daha sağlıklı.

Backorder Verilecek Domain Nasıl Seçilir?

Elinizde potansiyel bir liste var diyelim. Hangi domain için backorder vermeye değeceğini belirlemek için şu filtreleri kullanabilirsiniz:

1. Marka ve Hukuki Risk Analizi

• Domain, tescilli bir marka adını açıkça içeriyor mu?
• İleride olası bir marka ihlali davası riski var mı?
• Önceki sahibi tanınan bir şirket mi, kullanıcılar hâlâ o alanı onlarla özdeşleştiriyor olabilir mi?

Örneğin, çok bilinen bir markanın .net veya .org varyasyonunun düşmesi ilk bakışta cazip görünebilir; fakat uzun vadede hukuki riskleri ciddi olabilir.

2. SEO ve Backlink Profili Analizi

• Alan adının geçmişinde spam içerik veya PBN (özel blog ağı) geçmişi var mı?
• Backlink’lerin kalitesi ve çeşitliliği nasıl?
• Önemli sayfalara verilen linkler hâlâ canlı mı, yoksa 404 mü dönüyor?

Düşen domainleri sadece “DA/DR değeri yüksek” diye almak, uzun vadede zararlı olabilir. Manuel ceza almış, spam gönderim için kullanılmış alan adları, yeni projenizi de gölgeleyebilir. Mutlaka kapsamlı bir geçmiş kontrolü yapın.

3. Teknik Geçmiş ve Kullanım Senaryoları

• Daha önce hangi IP aralıklarında, hangi ülkelerde barındırılmış?
• Spam e-posta gönderimi için kullanıldığına dair kayıtlar var mı?
• Yayın dili ve hedef kitle, sizin projenizle uyuşuyor mu?

Örneğin, Türkçe bir marka için düşen bir alan adı, geçmişte tamamen farklı bir dil ve niş için kullanılmışsa, tüm SEO gücünü olduğu gibi devralacağınızı varsaymak hatalı olabilir.

Backorder Süreci Adım Adım Nasıl İşler?

Genel hatlarıyla tipik bir backorder sürecini şu şekilde özetleyebiliriz:

1. Takip Listesi Oluşturma: Düşmesini beklediğiniz domainleri belirleyin ve statülerini izlemeye başlayın.
2. WHOIS ve Durum Kontrolleri: Domain, Expired → Redemption → Pending Delete aşamalarından geçerken tarihleri not edin.
3. Backorder Talebi Oluşturma: Seçtiğiniz domain için ilgili sistem üzerinden sizin adınıza drop catching yapılması için talep açın.
4. Drop Anı: Pending Delete süresi dolduğunda, sistem saniyeler içinde onlarca kayıt isteği gönderir.
5. Sonuç: Eğer yakalama başarılı olursa domain sizin adınıza kayıt edilir. Başarılı olmazsa genellikle ücret iadesi veya kredi tanımlanır (sağlayıcıya göre değişir).

Burada kritik olan, zamanlama ve şeffaflıktır. Düşeceği tahmin edilen tarih-saat, TLD’ye ve registry işleyişine göre ufak kaymalar gösterebilir. Bu yüzden manuel takip yerine otomasyona dayalı sistemler kullanmak çok daha sağlıklı.

Düşen Domaini Aldıktan Sonra Nelere Dikkat Etmelisiniz?

Backorder başarılı oldu ve alan adı artık sizin hesabınızda. Asıl iş şimdi başlıyor. DCHost tarafında gördüğümüz yaygın hata, domaini aldıktan sonra “şimdilik kalsın” deyip aylarca DNS veya içerik tanımlamamak. Oysa ilk birkaç hafta kritik:

• Hızlı DNS Kurulumu: En azından temel A/AAAA, MX ve gerekli CNAME kayıtlarını oluşturun.
• Basit Bir Bilgilendirme Sayfası: “Bu alan adı yakında X projesi için kullanılacaktır” gibi kısa bir sayfa bile, Google’a alanın artık boş olmadığını anlatır.
• 404 Kontrolü: En çok link alan eski URL’leri tespit edip, mantıklı 301 yönlendirmeleri yapın.
• E-posta Güvenliği: SPF, DKIM, DMARC gibi kayıtları doğru kurmadan toplu e-posta gönderimine başlamayın.

Eğer bu alan adıyla başka bir siteyi veya markayı yeni bir domaine taşıyacaksanız, DNS TTL stratejileriyle kesintisiz taşıma rehberimiz tam bu aşamada işinize yarar. Özellikle TTL azaltma ve kademeli yönlendirme, SEO ve kullanıcı deneyimi açısından büyük fark yaratıyor.

Mevcut Alan Adınızı Başka Bir Registrara Taşırken Dikkat

Düşen bir domaini yakalayıp aldıktan sonra, tüm portföyünüzü tek yerde toplamak isteyebilirsiniz. Bu noktada alan adı transferi devreye girer. Transfer sürecine giren domainlerde de belirli kısıtlar ve bekleme süreleri vardır:

• Domain genellikle ilk kayıttan sonra 60 gün boyunca transfer edilemez.
• Transfer için EPP/Auth kodu, transfer kilidinin (Registrar Lock) açılması ve Whois bilgilerinin erişilebilir olması gerekir.
• Transfer sırasında domain süresi genellikle +1 yıl uzar.

Bu süreç size karışık geliyorsa, alan adı transferi rehberimizde EPP kodu, transfer kilidi ve e-posta kesintisi olmadan geçişi adım adım anlattık. Düşen domainleri yakalayınca, orta vadede tüm portföyünüzü DCHost tarafında tek panelden yönetmek hayatınızı ciddi şekilde kolaylaştırır.

Düşen Domainle SEO Taşımak: Efsaneler ve Gerçekler

Düşen domainlerin belki de en çok konuşulan tarafı SEO etkisi. Sektörde iki uç yaklaşım var: “Düşen domainlerin SEO değeri sıfırlanır” diyenler ve “Eski domainle anında zirveye çıkarız” diye düşünenler. Gerçek, ikisinin arasında ve daha nüanslı.

Olası Artılar

• Kaliteli ve doğal backlink’lerin bir kısmı hâlâ geçerli olabilir.
• Alan adı yaşı, bazı durumlarda güven sinyali olarak algılanabilir.
• Önceden indekslenmiş bir domain, yeniden indekslenme sürecinde küçük bir avantaj sağlayabilir.

Olası Eksiler

• Spam geçmişi varsa, manuel veya algoritmik cezalar domainle birlikte gelebilir.
• Alakasız niş ve dillerden gelen linkler, yeni projeniz için karışıklık yaratabilir.
• Yanlış 301 yönlendirme stratejileri, hem eski hem yeni siteyi olumsuz etkileyebilir.

Bu yüzden, düşen domainle SEO transferi planlıyorsanız, önce küçük çaplı bir test ve yavaş kademeli geçiş yapmanızı öneririz. Özellikle e-ticaret gibi yüksek rekabetli sektörlerde, alan adı değişimi sırasında SEO kaybetmeden alan adı değişikliği rehberimize mutlaka göz atın.

DCHost Ekibinden Pratik Tavsiyeler

DCHost olarak hem alan adı kayıt ve yönetimi, hem de VPS, dedicated ve colocation altyapılarıyla pek çok farklı projeye ev sahipliği yapıyoruz. Sahada gördüklerimizi özetlersek:

• Önemli markalarda birincil alan adınızı asla otomatik yenilemesiz bırakmayın.
• DNS, hosting ve SSL yapılandırmalarınızı düzenli aralıklarla gözden geçirin.
• Yeni bir projeye başlarken, önce alan adı stratejisini netleştirin; gerekirse ccTLD, gTLD ve alt alan seçeneklerini birlikte planlayın.
• Düşen domain kovalamayı, “fırsat çıkarsa bakarız” hobi alanından çıkarıp, net hedefleri olan bir süreç haline getirin.

Bu noktada sadece alan adınıza değil, altında çalışacak altyapıya da dikkat etmeniz gerekiyor. Özellikle yüksek trafikli projelerde doğru VPS veya dedicated sunucu seçimi, DNS altyapısı, SSL ve güvenlik ayarları birbirine bağlı bir bütün olarak düşünülmeli. DCHost bünyesinde tüm bu bileşenleri aynı çatı altında yönetebilmeniz, operasyonel yükünüzü azaltır.

Özet ve Yol Haritası: Bundan Sonra Ne Yapmalısınız?

Alan adı yaşam döngüsü, ilk bakışta karmaşık gibi görünebilir; fakat bir kez mantığını kavradığınızda, hem kendi domainlerinizi kaybetme riskini minimize eder hem de rakiplerinizin veya piyasadaki fırsatların önüne geçebilirsiniz. Bu yazıda, kayıt aşamasından başlayıp grace, redemption, pending delete ve son olarak düşen domain yakalama (backorder) süreçlerini detaylıca ele aldık.

Buradan sonra atabileceğiniz somut adımlar şunlar olabilir:

• Mevcut tüm alan adlarınızın yenileme tarihlerini ve otomatik yenileme ayarlarını gözden geçirin.
• Önemli projeler için yedek TLD’ler ve marka varyasyonları içeren bir alan adı strateji dokümanı oluşturun.
• Düşebileceğini bildiğiniz alan adları için bir takip listesi çıkarıp, mantıklı olanlara backorder planı yapın.
• Yeni alacağınız veya yakaladığınız alan adları için DNS, SSL, hosting ve e-posta yapılandırmalarını en baştan düzgün kurgulayın.

Alan adlarınızı güvenli ve kontrollü bir şekilde yönetmek, uzun vadeli dijital varlıklarınızın temelini oluşturur. DCHost olarak, alan adı kayıt ve transferinden, güçlü DNS ve VPS/dedicated altyapılarına kadar tüm bu süreci sizinle birlikte tasarlamaya hazırız. Mevcut durumunuzu birlikte analiz edip en doğru alan adı ve altyapı stratejisini kurmak isterseniz, teknik ekibimizle her zaman iletişime geçebilirsiniz.