Görsel Ağırlıklı Siteler İçin Hosting: Disk, CDN ve WebP/AVIF Stratejisi

Fotoğrafçı portfolyoları, ajans siteleri, online dergiler ve magazin projeleri aynı ortak problemle boğuşur: Görseller çok güzeldir ama teknik tarafta maliyet, hız ve depolama yönetimi sürekli bir baskı oluşturur. Bir proje planlama toplantısında genellikle şu cümleleri duyarız: “Sitede 50.000 fotoğraf olacak, 4K çözünürlük istiyoruz, dünya çapında hızlı açılsın ama maliyet de makul olsun.” İşte bu üçgeni dengeleyen şey, doğru hosting, disk, CDN ve WebP/AVIF stratejisidir.

Görsel ağırlıklı sitelerde yavaş açılan sayfalar, boşa giden bant genişliği ve dakikalar süren yedekleme süreçleri kader değil. Doğru mimariyle, hem fotoğraf kalitesini korumak hem de sayfaları saniyenin altında açmak mümkün. Bu yazıda, DCHost ekibi olarak yıllardır fotoğrafçı, portfolyo ve magazin sitelerinde kullandığımız pratik yaklaşımları paylaşacağız: Hangi disk yapısını tercih etmeli, CDN’i nasıl konumlandırmalı, WebP/AVIF dönüşümünü nerede ve nasıl yapmalı, hangi dosyayı nerede saklamalısınız?

Amacımız, teoride güzel ama pratikte işlemesi zor çözümler değil; gerçek dünyada çalışan, yönetilebilir ve ölçeklenebilir bir yol haritası sunmak. Yazının sonunda, kendi görsel ağırlıklı siteniz için net bir mimari taslak ve uygulanabilir bir aksiyon listesine sahip olacaksınız.

Görsel Ağırlıklı Sitelerde Asıl Darboğaz Nerede?

Görsel ağırlıklı sitelerde CPU çoğu zaman asıl problem değildir. Problemler genellikle üç başlıkta toplanır:

• Disk alanı: Binlerce yüksek çözünürlüklü fotoğraf, farklı boyutlar ve formatlarla katlanarak artar.
• Disk I/O (okuma/yazma): Aynı anda çok sayıda görsel istenince disk üzerindeki rastgele okuma yoğunluğu artar.
• Bant genişliği ve CDN maliyeti: Trafiğin büyük kısmı görsellerden gelir; iyi yönetilmezse maliyetler hızla yükselir.

Örneğin, 2 MB ortalama boyuta sahip 10.000 fotoğrafınız olduğunu düşünelim. Yalnızca orijinalleri tuttuğunuzu varsayarsak yaklaşık 20 GB depolama alanı yeterli gibi görünebilir. Ancak:

• Her fotoğraf için 3–4 farklı boyut (thumbnail, orta boy, büyük, tam ekran),
• Hem JPEG/PNG hem de WebP/AVIF kopyaları,
• Önbellek, geçici dosyalar, yedekler ve log’lar

devreye girdiğinde, 20 GB hızla 150–200 GB seviyelerine tırmanır. Aynı anda yüzlerce kullanıcı galeri sayfalarında dolaşmaya başlayınca da disk I/O tarafında dar boğaz yaşanmaya başlar.

Bu nedenle görsel ağırlıklı sitelerde başarı formülü, yalnızca “büyük disk” almak değil; doğru disk türü + akıllı CDN kullanımı + WebP/AVIF ile görüntü optimizasyonu üçlüsünü birlikte kurgulamaktır.

Fotoğrafçı, Portfolyo ve Magazin Siteleri İçin Doğru Hosting Mimarisi

Görsel ağırlıklı projeleri barındırırken mimariyi kabaca üç katmanlı düşünmek gerekir:

• Uygulama katmanı: WordPress, Laravel, özel geliştirilen portfolyo uygulaması vb.
• Medya katmanı: Görsellerin saklandığı disk veya nesne (object) depolama altyapısı.
• Dağıtım katmanı: CDN, cache ve tarayıcıya sunum kuralları.

DCHost tarafında genellikle şu sorularla başlıyoruz:

• Aylık tahmini sayfa görüntüleme sayısı nedir?
• Ortalama görsel boyutu ve toplam fotoğraf adedi ne kadar?
• Kullanıcı kitlesi belirli bir ülkeye mi, yoksa global mi dağılmış?
• Site tek dilli basit bir portfolyo mu, yoksa yüksek trafikli magazin mi?

Bu cevaplara göre karar verdiğimiz temel noktalar:

• Paylaşımlı NVMe hosting: Orta trafik, sınırlı görsel sayısı, tek fotoğrafçı/ajans portfolyoları için.
• NVMe VPS: Yüksek trafik, yoğun medya istekleri, özelleştirilmiş Nginx/Apache ayarlarına ihtiyaç duyan magazin ve haber siteleri için.
• Dedicated sunucu veya colocation: On binlerce yüksek çözünürlüklü fotoğrafın ve ağır yük alan özel uygulamaların barındığı profesyonel platformlar için.

Yüksek trafikli senaryolarda, veritabanı ve uygulama sunucusunu ayırmaya yönelik stratejileri ayrıntılı olarak ele aldığımız yüksek trafikli haber ve blog siteleri için hosting rehberi görsel ağırlıklı magazin projeleri için de çok faydalıdır.

Paylaşımlı Hosting Ne Zaman Yeterli, Ne Zaman VPS/Dedicated Gerekir?

Basit bir kural koyabiliriz:

• Aylık 50–100 bin sayfa görüntülemenin altında, görseller ortalama 500–800 KB seviyesinde ise, iyi yapılandırılmış NVMe tabanlı paylaşımlı hosting çoğu zaman yeterlidir.
• Günlük binlerce tekil ziyaretçi, yoğun kategori ve galeri dolaşımı varsa, özellikle magazin/haber sitelerinde VPS ile özel Nginx/Apache, PHP-FPM, önbellek ve CDN ayarlarını yapmak çok daha güvenlidir.
• Hem yüksek trafik hem de çok büyük medya arşivi (örneğin 2–5 TB fotoğraf) söz konusuysa, dedicated sunucu veya colocation ile özel disk mimarisi tasarlamak doğru çözümdür.

CPU/RAM boyutlandırması konusunda daha detaylı hesaplama yapmak isterseniz, yeni web sitesi için CPU, RAM ve trafik nasıl hesaplanır rehberindeki yaklaşımı fotoğraf/medya ağırlıklı sitenize uyarlayabilirsiniz.

Disk Stratejisi: NVMe, Kapasite Planlama ve Soğuk Arşiv

Görsel ağırlıklı sitelerde diski üç boyutta değerlendirmelisiniz:

• Disk türü (NVMe, SATA SSD, HDD)
• Kapasite (şu anki kullanım + büyüme hızı)
• Performans (IOPS ve throughput)

Uygulama ve aktif olarak sunulan görseller için NVMe SSD artık neredeyse zorunlu. NVMe, klasik SSD’lere göre çok daha yüksek IOPS sunarak aynı anda yüzlerce görsel isteğini rahatlıkla besleyebilir. Özellikle galeri veya masonry listelemelerde, sayfa açılırken onlarca küçük görsel çağrıldığını unutmayın.

Ne Kadar Disk Alanına İhtiyacınız Var?

Bunu kabaca hesaplamak için şu formülü kullanabilirsiniz:

• Ortalama orijinal görsel boyutu x görsel sayısı = Orijinal arşiv
• Orijinal arşivin 2–3 katı = Türevler (farklı boyutlar ve formatlar)
• + %20–30 = Log, geçici dosyalar, yedekler için pay

Örneğin:

• Ortalama 1.5 MB’lık 30.000 fotoğrafınız var: ~45 GB orijinal.
• Farklı boyutlar ve WebP/AVIF kopyalarıyla bu rakam x2.5: ~112 GB.
• Log ve yedek payı olarak %30 ekleyelim: ~145 GB.

Bu senaryoda en az 150–200 GB NVMe disk alanına ihtiyacınız olduğunu söyleyebiliriz. Büyüme hızınız yüksekse (örneğin her ay 2–3 bin yeni fotoğraf ekleniyorsa), 12–18 aylık projeksiyonla planlamak daha sağlıklı olur.

Sıcak ve Soğuk Depolamayı Ayırmak

Tüm fotoğrafları aynı hızlı NVMe disk üzerinde tutmak zorunda değilsiniz. Özellikle eski çekimler veya nadir görüntülenen arşivler için soğuk depolama stratejisi işinizi oldukça kolaylaştırır:

• Sıcak depolama: Sitede aktif olarak kullanılan, sık görüntülenen görseller (son 6–12 ay).
• Soğuk depolama: Eski çekimler, yedekler, ham (RAW) dosyalar veya nadir kullanılan arşivler.

Sıcak depolamayı DCHost üzerinde NVMe diskli VPS veya dedicated sunucuya konumlandırıp, soğuk depolamayı daha uygun maliyetli disk yapısında veya harici yedekleme çözümlerinde saklayabilirsiniz. Nesne depolama (S3 uyumlu storage) kullanıyorsanız, “sık erişilen” ve “seyrek erişilen” katmanlara ayırmak da benzer şekilde maliyeti dengeler.

WordPress kullanıyorsanız, medya dosyalarını ayrı bir depolama katmanına taşımanın artılarını ve eksilerini ayrıntılı anlattığımız WordPress medyanı S3’e taşıma rehberi görsel ağırlıklı sitenizi ölçeklerken çok işinize yarayacaktır.

CDN Stratejisi: Medya Trafiğini Edge’e Taşımak

Görsel ağırlıklı sitelerde toplam trafiğin çoğu zaman %80–95’i görsellerden gelir. Bu yüzden CDN, sadece “güzel bir ek” değil, mimarinin temel bileşenidir.

CDN kullanmanın başlıca faydaları:

• Gecikme süresini azaltır: Kullanıcıya en yakın edge noktasından görseller sunulur.
• Sunucu yükünü düşürür: Aynı görsel tekrar tekrar origin’den değil, CDN cache’inden çıkar.
• Bant genişliği maliyetini kontrol eder: Trafiğin büyük kısmı CDN üzerinden akar.

Buradaki kritik nokta, CDN’i sadece “tak kullan” şeklinde değil, doğru cache-control ve varyasyon kurallarıyla yapılandırmaktır. Örneğin:

• Görseller için uzun süreli (örneğin 30 gün veya daha uzun) cache-control başlıkları,
• Versiyonlama (dosya adında hash kullanma) ile güncelleme geldiğinde cache kırma,
• “Accept” başlığına göre WebP/AVIF varyasyonlarını ayırma (cache-key stratejisi)

CDN tarafında cache-control ve edge kurallarını nasıl kurgulamanız gerektiğini detaylı olarak anlattığımız CDN önbellekleme ve edge kuralları rehberi, görsel ağırlıklı siteler için adeta bir kontrol listesi gibi kullanılabilir.

CDN’in temellerine daha genel bir bakış atmak isterseniz de, CDN nedir ve avantajları nelerdir yazımızdan başlayıp, ardından bu makaledeki daha ileri seviye önerilere dönebilirsiniz.

WebP/AVIF Stratejisi: Boyutu Küçült, Kaliteyi Koru

WebP ve AVIF, görsel ağırlıklı siteler için oyunu değiştiren iki format. Doğru kullanıldığında:

• JPEG’e göre %30–60 daha küçük dosya boyutları,
• Daha iyi detay koruması ve sıkıştırma verimliliği,
• Mobilde çok daha hızlı açılan sayfalar

elde etmenizi sağlar. Ancak yanlış kurgulanan WebP/AVIF stratejisi; kırık görseller, SEO sorunları veya aşırı CPU tüketimi olarak geri dönebilir.

Orijinali mi Tutalım, Her Şeyin WebP’sini mi?

Burada üç temel model var:

1. Orijinali tut, istek geldiğinde anlık dönüştür
   Yalnızca JPEG/PNG orijinaller diskte tutulur, gelen isteğe göre Nginx/Apache arkasında çalışan bir servis WebP/AVIF üretip cache’ler. Avantajı disk tasarrufu, dezavantajı ise yüksek CPU kullanımı ve ilk istekte gecikme.
2. Upload anında tüm format ve boyutları üret
   Kullanıcı görsel yüklediğinde arka planda WebP/AVIF ve farklı boyutlar üretilir, disk alanı artar ama CPU yükü zamana yayılır, ilk görüntüleme daha hızlıdır.
3. Hibrit model
   En çok kullanılan boyutlar ve formatlar önceden üretilir, nadir kullanılan varyasyonlar için anlık dönüşüm yapılır.

Hangi modeli seçeceğiniz, hem sunucu gücünüze hem de sitenin büyüklüğüne bağlıdır. NVMe diskli güçlü bir DCHost VPS’iniz varsa, ikinci veya üçüncü model genellikle en sağlam çözümdür.

WebP/AVIF sunumu sırasında tarayıcı uyumluluğu, SEO ve CDN cache’ini bozmadan dönüşüm yapmak için ayrıntılı teknik örnekler görmek isterseniz, WebP/AVIF’i kırmadan sunmak rehberimizde Nginx/Apache rewrite kuralları, varyant yönetimi ve SEO uyumluluğunu tüm detaylarıyla anlattık.

Tarayıcıya Göre Doğru Formatı Sunmak

Modern tarayıcılar (Chrome, Edge, Firefox, Safari’nin güncel sürümleri) artık WebP’yi, büyük kısmı da AVIF’i destekliyor. Ancak hâlâ eski cihazlar veya gömülü tarayıcılar söz konusu olabiliyor. Bu yüzden:

• Tarayıcının “Accept” başlığını okuyup, destekliyorsa WebP/AVIF, desteklemiyorsa JPEG/PNG sunmak,
• CDN cache-key’in içine format varyantını da dahil etmek,
• Lazy-load (gecikmeli yükleme) ve responsive görüntü (srcset, sizes) kullanmak

görsel ağırlıklı sitelerde fark yaratır. Bu optimizasyonlar, Google’ın Core Web Vitals metriklerinde (özellikle LCP – Largest Contentful Paint) doğrudan iyileşme sağlayacaktır. Sunucu tarafındaki optimizasyonların bu metriklere etkisini ayrıntılı olarak anlattığımız Core Web Vitals ve hosting altyapısı rehberi de mutlaka göz atmanız gereken bir diğer kaynak.

Görüntü Optimizasyon Boru Hattı ve Otomasyon

İş gerçekten büyüdüğünde, “Ben fotoğraf yükleyeyim, gerisini sistem halletsin” demek istersiniz. İşte burada görüntü optimizasyon boru hattı (image pipeline) devreye girer.

Tipik bir boru hattı şöyle işler:

1. Fotoğrafçı/ajans panelden orijinal görseli yükler.
2. Görsel önce geçici bir alana kaydedilir (NVMe disk üzerinde).
3. Arka planda çalışan bir iş kuyruğu (queue) şu adımları uygular:
   • Fazla büyükse yeniden boyutlandırma (örneğin 8000 px’den 3000 px’e düşürme),
   • Farklı boyutlar (thumbnail, orta, büyük) oluşturma,
   • WebP ve/veya AVIF üretme,
   • Sonuçları kalıcı depolama alanına (NVMe veya nesne depolama) taşıma,
   • CDN üzerinde önbelleği ısıtma (prefetch, preload) veya en azından adres üretme.

Bu mimariyi adım adım ve gerçek dünyadan örneklerle anlattığımız görüntü optimizasyonu boru hattı rehberinde, AVIF/WebP dönüşümü, origin shield ve akıllı cache-key stratejilerinin CDN faturası ve performans üzerindeki etkilerini detaylı olarak ele aldık.

Bu tür bir boru hattını kurgularken DCHost üzerinde:

• Bir NVMe VPS’i uygulama + API sunucusu,
• Bir diğerini arka plan işçi (worker) ve queue sistemi,
• Nesne depolamayı ise kalıcı medya arşivi

olarak konumlandırmak, hem ölçeklenebilir hem de yönetilebilir bir yapı kurmanızı sağlar.

Farklı Site Türleri İçin Örnek Mimariler

Tek Fotoğrafçı veya Portfolyo Sitesi

Senaryo: Portre fotoğrafçısı, düğün fotoğrafçısı veya kreatif ajans portfolyosu. Aylık 10–50 bin ziyaret, toplamda 2–5 bin görsel.

Önerilen mimari:

• NVMe diskli paylaşımlı hosting veya küçük boyutlu NVMe VPS.
• Tüm görseller için upload anında WebP üretimi; JPEG/PNG orijinaller yedek amaçlı korunabilir.
• Basit bir CDN entegrasyonu ile görsellerin edge üzerinden sunulması.
• WordPress kullanılıyorsa, media library yönetimini sadeleştiren ve temayla uyumlu çalışan bir galeri eklentisi.

Bu segmentte en kritik nokta, sayfa açılış hızları ve mobil deneyimdir. Core Web Vitals metriklerini düzenli takip ederek, gerektiğinde sunucu tarafı ayarlarını optimize edebilirsiniz.

Yüksek Trafikli Magazin veya Haber Sitesi

Senaryo: Günlük binlerce yeni ziyaretçi, sürekli güncellenen içerik, bol slider’lı ana sayfa ve liste sayfaları, on binlerce görsel.

Önerilen mimari:

• NVMe diskli VPS veya dedicated sunucu üzerinde uygulama (örneğin WordPress veya özel CMS).
• Ayrı bir sunucuda veya servis olarak veritabanı (özellikle trafik arttığında).
• Nesne depolama veya ayrı disk alanında medya arşivi.
• Agresif kurallarla yapılandırılmış CDN, uzun süreli cache-control ve sürümleme (versiyonlu URL’ler).
• WebP/AVIF dönüşümünü arka plan işlerinde yapan, kırılma riskini minimize eden bir pipeline.

Bu tip sitelerde tam sayfa önbellekleme (full-page cache) ve veritabanı yükünü azaltma stratejileri de kritik önem taşıyor. Nginx FastCGI cache, Varnish veya LiteSpeed Cache gibi çözümlerle tam sayfa önbellekleme kurulumunu anlattığımız WordPress tam sayfa önbellekleme rehberi, magazin siteleri için de bire bir uygulanabilir.

Ajans, Stock Foto veya Büyük Arşiv Siteleri

Senaryo: On binlerce hatta yüz binlerce görsel, çok sayıda içerik üreticisi, yoğun upload trafiği, detaylı filtreleme ve arama.

Önerilen mimari:

• Yüksek kapasiteli dedicated sunucu veya colocation ile özel disk (RAID, NVMe + HDD katmanları) tasarımı.
• Arka planda güçlü bir görüntü optimizasyon boru hattı ve iş kuyruğu.
• Geniş edge ağı olan bir CDN, region bazlı cache stratejileri.
• Arama ve filtreleme için optimize edilmiş veritabanı veya ek arama altyapıları (Elasticsearch vb.).

Bu ölçekte, disk performansı, yedekleme stratejisi ve felaket kurtarma (DR) planları da gündeme girer. Medya arşivinin yalnızca büyüklüğü değil, aynı zamanda erişilebilirlik ve kurtarılabilirlik düzeyi de tasarımın bir parçası olmalıdır.

Kapasite Planlama: Disk, Trafik ve CDN Maliyeti Nasıl Hesaplanır?

Görsel ağırlıklı projelerde yanlış kapasite planı iki türlü can yakar: Ya sürekli “disk doldu” uyarıları alırsınız ya da gereğinden fazla kaynak için gereksiz ödeme yaparsınız. Basit ama etkili bir yaklaşım şu adımlarla kurulabilir:

1. Mevcut durumun fotoğrafını çekin
   Toplam görsel sayısı, ortalama dosya boyutu, günlük/aylık sayfa görüntüleme sayısı… Bunları gerçek verilerle veya makul tahminlerle ortaya koyun.
2. 1 yıllık büyüme hedefini belirleyin
   Örneğin, her ay 1000 yeni fotoğraf veya trafik tarafında ayda %10 artış gibi.
3. Disk ve trafik projeksiyonu yapın
   Görsel başına ortalama boyuta göre 12 aylık arşiv büyüklüğünü, sayfa görüntüleme sayısına göre de beklenen bant genişliği kullanımını hesaplayın.
4. CDN ile ne kadar tasarruf edeceğinizi düşünün
   İyi yapılandırılmış bir CDN ile origin trafiğini %70–90 oranında azaltmanız mümkündür.

Bu hesabı yaparken, özellikle yeni projelerde belirsizlik çok fazlaysa, bir miktar esneklik payı bırakmak akıllıca olur. DCHost üzerinde daha küçük bir planla başlayıp, büyüdükçe dikey veya yatay ölçekleme yapmak mümkün.

DCHost ile Görsel Ağırlıklı Siteler İçin Önerilen Yol Haritası

Buraya kadar anlattıklarımızı, uygulanabilir bir yol haritasına dönüştürelim. DCHost’ta görsel ağırlıklı bir siteyi planlarken genellikle şu adımları izliyoruz:

1. Mevcut durum veya proje hedeflerinin analizi
   Görsel sayısı, trafik beklentisi, hedef kitle coğrafyası, kullanılan CMS/uygulama ve bütçe aralığı netleştirilir.
2. Doğru planın seçimi
   Küçük portfolyolar için NVMe paylaşımlı hosting, magazin ve yoğun portfolyolar için NVMe VPS, büyük arşivler için dedicated veya colocation tercih edilir.
3. CDN ve cache stratejisinin kurulması
   Cache-control, edge kuralları, versiyonlu URL’ler ve WebP/AVIF varyantları için cache-key planlanır.
4. WebP/AVIF ve görüntü optimizasyon boru hattının devreye alınması
   Upload anında veya arka planda çalışan iş kuyruğuyla, farklı boyut ve formatlar üretilir ve kalıcı depolamaya taşınır.
5. İzleme ve sürekli iyileştirme
   CPU, RAM, disk I/O, bant genişliği ve CDN istatistikleri düzenli izlenir; gerektiğinde plan büyütme, mimariyi bölme (örneğin veritabanını ayırma) gibi adımlar atılır.

DCHost olarak, yalnızca bir sunucu veya hosting paketi vermekten öte, özellikle görsel ağırlıklı projelerde mimari planlama, kapasite analizi ve optimizasyon tarafında da yanınızdayız. İsterseniz mevcut sitenizi inceleyip; disk kullanımınız, CDN verimliliğiniz ve WebP/AVIF stratejiniz hakkında somut öneriler çıkartabilir, kademeli bir iyileştirme planı önerebiliriz.

Özetle: Doğru disk türü ve kapasitesi, akıllıca kurgulanmış bir CDN ve sağlam bir WebP/AVIF stratejisiyle, hem sitenizi hızlandırabilir hem de depolama ve trafik maliyetlerinizi kontrol altında tutabilirsiniz. Projeniz hangi aşamada olursa olsun, görsel ağırlıklı siteniz için DCHost tarafında size özel bir mimari tasarlamak isterseniz, ekibimizle iletişime geçmeniz yeterli.